ԱԶԳԱՅԻՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ ԽՐԻՄՅԱՆ ՀԱՅՐԻԿ

 

  Մկրտիչ   Ա   Վանեցի   (  Խրիմյան    Հայրիկ, Ապրիլի   4-ին  1820 - Հոկտեմբերի   29, 1907),    հայ    եկեղեցու   125-րդ   կաթողիկոս,   հասարակական-քաղաքական   և   հոգևոր-մշակութային   գործիչ,   մտավորական   ու   գրող։   Ծնվել   է   4/4/1820 թվականին  Վանում,   սովորել   է   Վասպուրականի    Լիմ   և   Կտուց   անապատների   վանական    դպրոցներում։   1842-ին   հաստատվել   է   Կ.   Պոլսում։   1848–1850-ին   ուսուցչություն   է   արել   Կ. Պոլսի   Խասգյուղ   թաղամասի   իգական դպրոցում։   1851-ին   Կ. Պոլսի հայոց   պատրիարքարանի    հանձնարարությամբ   մեկնել   է   Կիլիկիա՝   կրթական   գործի   զարգացմանը   նպաստելու   և   տեղի   հայության   կյանքն    ուսումնասիրելու    նպատակով։   1854-ին ձեռնադրվել   է   վարդապետ։     1855-ի հունիսից 1856-ի հունիսը Կ. Պոլսում    հրատարակել   է   «Արծվի   Վասպուրական»    ամսագիրը։   1856-ի   հունիսին   վերադառնալով   Վան՝   սուլթանի   ֆերմանով   և   Կ. Պոլսի   հայոց   պատրիարքի   կոնդակով   ստանձնել   է   Վարագավանքի   վանահայրությունը։   1857-ին   վանքում    հիմնադրել    է   հոգևոր    ժառանգավորաց    վարժարան,   իսկ   1858-ին   վերսկսել   «Արծվի   Վասպուրական»-ի հրատարակությունը։   1860-ին    մեկնել   է    Արևելյան    Հայաստան,   եղել   Երևանում,   Էջմիածնում,   Սյունյաց   աշխարհում,    Արցախում,   Թիֆլիսում։   1862-ին   Կ. Պոլսի    հայոց    պատրիարքարանը    նրան    է    հանձնել    Տարոնի   հոգևոր առաջնորդի    պաշտոնը   և   Ս.   Կարապետ    վանքի    վանահայրությունը։    Տարոնում    հիմնադրել    է    նոր    հոգևոր   ժառանգավորաց   վարժարան   և հրատարակել    (1863–65)   «Արծվիկ    Տարոնո»   երկշաբաթաթերթը՝    Գարեգին Սրվանձտյանցի    խմբագրությամբ։  https://hy.wikipedia.org/wiki/Մկրտիչ_Ա_Վանեցի 

 

«  Երկաթե  Շերեփի»    Խորհուրդը

 

Բեռլինի    վեհաժողով   (1878 թ.)  մեկնած    Հայկական    պատվիրակությունը    գլխավորում     էր    Խրիմյան    Հայրիկը,   սակայն   այդ    վեհաժողովում    հայերին    ոչ   միայն   ձայն   չտվին,  այլև    ներս    չթողեցին:   Հայկական   հարցը   չլուծվեց,   և   մեր    պատվիրակությունը    հուսախաբված   վերադարձավ:    Ճնշված   ու   վհատված   Խրիմյան    Հայրիկը  վերադառնալով   Կ. Պոլսից   Բեռլինի    վեհաժողովը   նմանեցրեց   հարիսայով    լի   կաթսայի,   որտեղից   տարբեր   ազգերի   ներկայացուցիչները   երկաթե   շերեփներով   վերցնում   տանում   են   իրենց    հասանելիքը:  Նա    իր    խոսքերով   ողջ   հայության   մոտ   այն    գիտակցությունն    էր   ուզում   արթնացնել,   որ   ազատությունը   ձեռք   է   բերվում   ոչ   թե    խնդրագրերի,   այլ   երկաթե   շերեփի՝   զինված   պայքարի   գնով:   Այս    խոսքերով    իմաստուն    հոգևորականը   ողջ    հայության   մոտ   այն   ճշմարիտ    գիտակցությունն   էր   ուզում    արթնացնել ,  որ      « Ազատությունը   ձեռք   է    բերվում   ոչ   թե  խնդրագրերի ,   այլ   երկաթե   շերեփի՝   զինված    պայքարի    գնով» :  Պատահական   չէ ,   որ   1878 թ.   Հետո   հայ    ազատագրական    շարժումըթևակոխեց    իր    զարգացման   նոր՝  զինված    պայքարի    փուլը:   Պատմությունն    ապացուցեց ,   որ   թուրքական   արյունոտ    բռնակալությունից    հայ    ժողովրդի   փրկության   միակ    հնարավորությունը     զիված    պայքարն   է:   Բռնության    առջև    չպետք    է   խոնարհվել ,   այլմիասնական    ուժերով   պայքարի   նետվել   և    այդ   ճանապարհովհաստատել   գոյության   ու   անկախության    իրավունքը:

«  Միայն   զենքով   կա   հային    փրկություն: »   Խրիմյան  Հայրիկ
« Միայն զենքով կա հային փրկություն: » Խրիմյան Հայրիկ

Escribir comentario

Comentarios: 4